بررسی پتانسیل تولید ارگانیک دو محصول سبزی ریحان (ocimum basilicum) و مرزه (satureja hortensis) با استفاده از کودهای آلی و بیولوژیک

آلودگیهای زیست محیطی و هم چنین آلودگی های مربوط به تولیدات کشاورزی بدون شک ارتباط زیادی با کاربرد انواع مواد شیمیایی دارد که به نحوی در زنجیره غذایی ظهور می یابند و مشکلات متعدد سلامتی در سطوح مختلف اکوسیستم ایجاد می کنند. در سال های اخیر افزایش بی رویه مصرف کودها و مواد شیمیایی جهت تولید محصولات کشاورزی، سلامت خاک، آب، هوا و نیز محصولات تولیدی را به خطر انداخته و نگرانی های روزافزون را برای محیط زیست جهانی و سلامت بشر به وجود آورده است. لذا طی چند دهه اخیر بحث کشاورزی ارگانیک و توسعه کشاورزی پایدار جهت مقابله با معضلات مذکور در سراسر جهان مطرح شده و اهمیت فزاینده ای یافته است. استفاده از کودهای آلی به دلیل تأثیر مناسب بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، کاهش عوارض زیست محیطی و رشد بهتر گیاه از جمله اقدامات مناسب در تولید ارگانیک گیاهان سبزی باشد. در همین راستا به منظور ارزیابی صفات کمی و کیفی دو گیاه ریحان (ocimum basilicum) و مرزه (satureja hortensis) تحت تأثیر کودهای آلی، بیولوژیک و شیمیایی آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت گلدانی با 7 تیمار و 3 تکرار 1392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. تیمارها شامل: ورمی کمپوست در دو سطح (20 و 40 درصد حجم گلدان)، کود دامی در دو سطح (20 و 40 درصد حجم گلدان)، کود بیوفسفات بارور-2 (به صورت بذر مال)، کود شیمیایی npk و تیمار شاهد بودند. نتایج نشان داده کاربرد کودهای آلی و بیولوژیک تأثیر بسزایی بر رشد و نمو و عملکرد کمی و کیفی این دو گیاه داشته است بطوریکه تیمار ورمی کمپوست 20% تأثیر معنی داری بر اکثر صفات مرفولوژیک و فیزیولوژیک و بیوشیمیایی داشته است. نتایج همچنین نشان داد که کاربرد کودهای آلی زیستی فسفاته نظیر بیوفسفات بارور-2 می تواند تأثیر مثبتی بر رشد و نمو گیاهان داشته باشد. در این آزمایش مشاهده شد که کاربرد کود بیوفسفات بارور-2 بر صفاتی نظیر جوانه زنی، ارتفاع بوته، میزان کلروفیل، غلظت عناصر غذایی و اسانس گیاهان تأثیر معنی داری داشته است. این کودها عمدتاً از طریق بهبود جذب عناصر غذایی به ویژه فسفر و نیتروژن بر این فاکتورها تأثیر گذاشته اند. همچنین نتایج نشان داد که کاربرد کود دامی بر برخی خصوصیات کمی و کیفی دو گیاه ریحان و مرزه تأثیر معنی داری داشت و ضمناً کود دامی 20% به مراتب نتایج بهتری نسبت به کاربرد 40% آن در پی خواهد داشت. کود دامی سبب بهبود صفاتی نظیر طول میانگره، قطر ساقه، غلظت فسفر اندام هوایی، میزان ویتامین ث و میزان اسانس گیاهان شد. طبق نتایج حاصله در این تحقیق، تیمار ورمی کمپوست 20%، تلقیح بذرها با کود بیوفسفات بارور2 و کود دامی 20% شرایط بهتری را نسبت به تیمار شاهد و همچنین تیمار کود شیمیایی npk برای دستیابی به بیش ترین عملکرد کمی و کیفی در گیاهان ریحان و مرزه در یک سیستم زراعی ارگانیک و پایدار فراهم آورده است.